ایران شرقی/

*«آرمیک ژاپاسبایف»

به اعتقاد بسیاری از محققان، هویت فردی هر یک نفر به طور مستقیم با تاریخ قوم وی مرتبط می‌باشد. از آنجایی که جهان بینی دینی، بخشی جدایی ناپذیر از تاریخ گروه های قومی به شمار می‌رود، هویت قومی شامل عناصری از هویت مذهبی (دینی) است که بر مبنای آن اشتراکات فرهنگی‌ای شکل می‌گیرد که افراد خود را متعلق به آن می‌دانند.

هویت مذهبی هر یک از گروه‌های قومی بخشی جدایی ناپذیر از فرهنگشان می‌باشد. بنابر این گروه‌های مذهبی وارداتی و غیر بومی، به موارد از دست دادن کامل و یا جزئی هویت قومی - مذهبی توسط افراد به عنوان فرصت می‌نگرند.

به این دلیل، هویت مذهبی نقش مکانیسمی برای شناسایی فردی و جمعی به عنوان «خودی - بیگانه» را ایفا کرده و همچنین یک سیستم درک، پذیرش و همگرایی تجربیات تاریخی و اجتماعی جمعی به فردی؛ دانسته می شود.

از این نگاه، اسلام به لحاظ تاریخی دین قزاق ها بوده و مسیحیت پروواسلاف یا ارتدکس به بیشتر جمعیت روس تبار این کشور تعلق می‌گیرد. بنابراین، شکل گیری جامع هویت قومی - فرهنگی  و  قومی - مذهبی جمعیت قزاقستان به طور قابل توجهی احتمال جلب و جذب آنها به جریان ها و گروه های غیربومی مذهبی به شمول سازمان های افراطی مذهبی را کاهش خواهد داد. 

البته این در حالیست که تخریب گسترده هویت قومی - فرهنگی غالبا به طور اتفاقی رخ نداده بلکه به عنوان یک روند مدیریت شونده و هدفمند دنبال می شود. تکنولوژی جابجایی هویت قومی - فرهنگی فردی با نوعی جدید از هویت که مبنای آن را آموزه های غیربومی مذهبی (به عنوان گزینه دکترین سیاسی) تشکیل می هد، در شرایط کنونی می‌تواند به لحاظ تئوری و فنی با اهداف ژئوپلیتیکی (از جمله در قزاقستان) مورد استفاده قرار گیرد.

سرویس های اطلاعاتی غربی از افرادی که دارای هویت دینی مبهم می باشند به عنوان عاملان نفوذی و ستون پنجم خود بهره برداری می کنند. به این دلیل، تهدید بر امنیت اعتقادی مردم قزاقستان، تنها محدود به فرق اسلامی (تکفیری، وهابی و غیره) نبوده بلکه آموزه های فرقه ای مسیحیت غربی نیز خطر جدی به شمار می آید.
قزاقستان یک کشور چند ملیتی است. نگاه دولت نسبت به همه ادیان به صورت تقسیم بندی «سنتی» (بومی) و «غیر سنتی» (غیر بومی) می باشد. اکثریت جمعیت کشور پیرو ادیان به اصطلاح سنتی بوده، قزاق ها مسلمانند و روس هایِ مقیم، مسیحی پروواسلاف یا ارتدکس هستند.
قزاقستان آزادی مذهب را تضمین کرده و از فعالیت گروههای دینی ممانعت نمی‌کند. البته مشروط به اینکه به صورت رسمی ثبت نام شده و در چهارچوب قوانین کشور اقدام کنند.

طی دهه 1990، یعنی زمانی که قزاقستان مانند سایر جمهوری های شوروی در حال شکل گیری به عنوان یک کشور مستقل بود ، برخی از اتباع قزاق هدف تبلیغات فرق غیر مذهبی غربی قرار گرفتند. در آن زمان تحت کنترل خارجی ها، برای این دست افراد جلسات مذهبی مسیحی دایر شده و گروه هایی شکل گرفتند که به صورت جمعی به قرائت یا آموزش انجیل مشغول می شدند.
در آن موقع به طور فعال، تبلیغات خیابانیِ ایده هایِ مذهبی نیز راه افتاده بود.

طی سال های 1997-2016 در نتیجه این نوع فعالیت های مذهبی، یهوه پرستی (یکی از شاخه‌های مسیحیت)  در قزاقستان ظهور کرد. با وجود بحث های جدی و نگرش متفاوت کارشناسان و محققان مسائل دینی، سیاسی و شخصیتهای مذهبی نسبت به گروه شاهدان یهوه، این گروه هنوز هم بر فعالیت های خود در قزاقستان ادامه می دهد.

البته مسئله یهوه پرستی در قزاقستان توجه محققان حوزه دینی و جامعه شناسان را به خود جلب کرده است، اما مطالعات انجام شده در خصوص فعالیت های این جریان مذهبی در قزاقستان کافی نمی باشد.
برای جلوگیری از گسترش نفوذ فرق مذهبی غیر سنتی در قلمرو قزاقستان، لازم است تا دولت بررسی های کارشناسی در مورد همه ادبیات یهوه پرستی را که از خارج وارد می شود، انجام دهد.
این بررسی باید به سوالات و ملاحظات مربوط به منشاء مذهبی و هویت یهوه پرستی و نگرش پیروان آن نسبت به سایر ادیان، ارزش های معنوی سنتی، نهادهای سیاسی و نظامی دولت، ازدواج و تشکیل خانواده، دریافت خدمات پزشکی و غیره پاسخ دهد.
این در حالی است که به طور اساسی آموزه های شاهدان یهوه توسط نمایندگان محافل مسیحیت پروواسلاف یا ارتدکس قزاقستان  تحلیل و تجزیه می شود.

نتیجه گیری کلی نظریه پردازان مسیحیت ارتدکس به شرح زیر است:

1. شاهدان یهوه مسیحی نیستند، زیرا آنها دکترین تَثلیث یا سه‌گانه‌باوری خدا را قبول نداشته و تصمیمات، احکام و قواعد کلیساهای جهانی را تائید نمی کنند. به این دلیل این جریان نمی تواند متعلق به کلیسای مسیحی شناخته شود بلکه فقط یک فرقه ای می باشد که از آن به عنوان «تام گرا» و «مخرب» یاد می شود.
    منبع یهوه پرستی نه کتاب مقدس، بلکه متنی است که توسط ایدئولوگ های این جریان برای انجیل ساخته شده و از آن به عنوان «ترجمه عهد جدید کتاب مقدس» یاد می شود.
    شاهدان یهوه به عنوان «جریان مذهبی شبه مسیحی» شناخته می شود.
   بر خلاف کاتولیکها، ارتدوکسها و بخش عمده ای از پروتستانها، یهوه پرست ها ایده سمفونی (همخوانی) کلیسا و دولت را غیر ممکن می دانند.
   به دلیل فوق، شاهدان یهوه خود را از مسائل سیاسی عملی آزاد دانسته و از موضع «پاسیفیسم مذهبی» (احتراز از رویارویی) پیروی می کنند که دارای مرزهای خاص خود می باشد.
   شاهدان یهوه سعی می کنند از طریق تبلیغِ تهاجمی؛ ایده های مذهبی خود را به دیگران تحمیل کنند. واعظان این جریان از توانایی های تأثیرگذاری بر اندیشه و روان افراد؛ برخوردار می باشند. مجلات «برج مراقبت» و «بیدار شوید» و همچنین کتاب های مذهبی و جزوات و بروشورها در زمینه موضوعات مختلف؛ هنگام انجام فعالیت های مقدماتی؛ در میان مردم توزیع می شود.